FATİH’İN MÜHENDİSLİĞİNDE "ŞAHİ" TOP

FATİH’İN MÜHENDİSLİĞİNDE "ŞAHİ" TOP

Fatih Sultan Mehmed Han; devrinin en büyük ulemasından biriydi. Yedi tane yabancı dil bilmesinin yanı sıra din ilimlerinden astronomiye kadar bir çok alanda alim sayılabilecek kadar bilgiliydi. Eşsiz bir kumandan ve idareci olan Sultan; döneminde yapılan tüm seferleri bizzat kendisi yönetmiştir.

İstanbul’u fethetmeye karar verdiğinde Macar asıllı Urban’dan büyük toplar dökmesini istemiş, Urban’ın "ben sadece bir döküm ustasıyım o kadar büyük topların planını yapamam" sözleri üzerine;

"Planlarını ve çizimlerini ben yaparım. Sen topları dök kâfi" cevabını vermiştir. Ve derhal topların yapımına başlanmıştır.

Çizimlerini Fatih Sultan Mehmed önderliğinde Türk mühendislerinin yaptığı topların dökümünü Urban Usta ve Cenevizli Donar Usta, Saruca Paşa,ve Mimar Müslihiddin yapmıştır..

Edirne’de dökülen toplar 1452 senesi Ocak ayının sonlarında Edirne’den yola çıkarılmış ve ancak iki ay sonra İstanbul önlerine getirilebilmiştir.

Edirne'de deneme atışlarının yapılacağı sırada Fatih Sultan Mehmed tellallar çığırtarak halkı uyarmış, bu gürültünün kaynağını haber vermiştir. Hatta rivayetler vardır ki top gürültüsünün sesinden hamile kadınlar düşük yapmış, halk yaşadığı korkunun etkisiyle günlerce uyuyamamıştır.

Fatih Sultan Mehmed'in İstanbul'u almak için döktürdüğü büyük top "Şahi" adını taşır. Bu topun namlusu 91.5cm'dir. 680 kg ağırlığındaki güllesinin menzili 1200 metredir. Osmanlı ordusunda daha sonra kullanılan büyük toplara da “Şahi” adı verilmiştir. Bazı Bizans kaynaklarında bu top ejdere benzetilir.

1464'te Fatih Sultan Mehmed toplardan kırk iki tanesini Çanakkale Boğazı'nın savunması için Çanakkale Boğazı'na göndermiştir. Yüzyıllarca kullanılmadan kalan toplar 1807 yılında İngiliz donanmasına karşı kullanılmış ve beklenenin aksine kusursuz şekilde çalışan toplar bir İngiliz gemisini vurmuş ve 60 denizciyi öldürmüştür. Bir tanesi İngiltere'de, bir diğeri de İtalya'dadır.

 Günümüzde ise Fatih döneminden 6 tane top kalmıştır. Bunların en büyüğü olan ve İstanbul'da, Boğazlar da kullanılan "Şahi" bugün İngiltere'dedir. Diğer toplar ise Harbiye'deki askeri müze bahçesinde olup bunların çapı daha küçüktür.

Çizimini Fatih Sultan Mehmed’in yaptığı "Şahi" top sınıfının en büyüğü olan özel bir Osmanlı topudur. 19. Yüzyıla kadar Çanakkale Boğazı’nda koruma amaçlı olarak kullanılan bu tarihi top, General Sir John Lafroy’un girişimi ve 60 yıl süren çabanın sonucunda, Osmanlı Devleti tarafından, Sultan Abdülaziz’in İngiltere’yi ziyaretinden bir yıl önce, 1866 yılında İngiltere’ye hediye edilmiş.

İngiliz Devletinin topu satın alarak İngiltere’ye götürme çabaları, Kraliçe Victoria’nın, Sultan Abdülaziz’den topu yine istemesi ve bundan bir yıl sonrada Abdülaziz’in topu hediye olarak göndermesiyle sonuçlanmış.

Kilitbahir’den Londra’ya nakledilen "Şahi" top 1929 yılında Rotunda Müzesinden, Londra Kulesi Müzesi’ne oradan da şimdi bulunduğu Fort Nelson Müzesine naklediliyor. Dört asır boyunca Osmanlı Ordularını yenilmez kılan "Şahi", şimdilerde müze yetkilileri tarafından ziyaretçilere ortaçağ teknolojisinin başyapıtı, müzenin en değerli parçası olarak tanıtılıyor.

Ortaçağ teknolojisinin başyapıtı olan "Şahi" Fatih’in ne kadar büyük bir bilim adamı olduğunu tüm dünyaya bir kez daha ispatlıyor.

Yaşanmış İlginç Hikâyelerle Osmanlı Padişahları Kitabımdan....