BEŞİNCİ MURAD’IN GALATALI BANKERLERE BORÇLARI

BEŞİNCİ MURAD’IN GALATALI BANKERLERE BORÇLARI

19. yüzyılın ikinci yarısında şanlı Osmanlı İmparatorluğu artık eski varlığını kaybetmeye başlamıştır. İntihar süsü verilerek öldürülen devrik bir padişahtan sonra masonluğu belgelenmiş bir sultan Osmanlı tahtında oturmaktadır. İşte bu karışık dönem içerisinde Hanedan içi çekişmeler, valide sultanın mücevher tutkusu süs ve gösterişli yaşam hanedan mensuplarını tarihinde ilk kez borç almaya sevk etmiştir.

Sultan V. Murad henüz padişahken borç içindedir. Annesi Şevk-efza hanımda aynı oğlu gibi borçlanmıştır. O dönemlerde hanedan mensuplarının çoğu Galatalı bankerlerden borç almaktadır. Sultan V. Murad borç batağında o kadar derinlere iner ki vaktinde borcunu ödeyememesinden dolayı alacaklısı tarafından kapısı çalınır, vaktinde ödenmemesinden dolayı para istenir.

Vakıa şu şekilde gelişmiştir; Sultan Beşinci Murad’a şehzadelik yıllarında her ay ödenen aylık kâfi gelmeyince, Galatalı bir bankerden borç alır. Harcamalarında aşırıya kaçınca ilk aldığı borç kâfi gelmez ve bu borçlarında ardı arkası kesilmez. Beşinci Murad; artık o kadar çok borçlanır ki tahta çıktığında dahi borçlarını ödeyemez. günü geldiğinde ödenmeyen borçlar sebebiyle kapısına dayanılır.

Osmanlı Arşivlerinde, Sultan Beşinci Murad’ın aldığı borçlara örnek belgeler vardır. Bu belgelerden birini örnek teşkil etmesi için yorumsuz olarak sizlere sunuyoruz. Belgede Sultan Beşinci Murad, borcunu tahsis etmesi için adam gönderen Gayr-ı Müslim Agop Efendi’ye bir mektup yazıyor ve şöyle diyor;

               “Devletli Agop Efendi dün tarafıma adam göndermişsiniz, niçin kağıd yazmadınız da şifahen adam gönderip söylettiniz. Ve ben sizden fâ’iziyle para almadım ve benim senden aldığım banka kaimesiydi. Ve mah be mah bin kuruş vermekle kavliyle idi ve bir kerede bin kuruş vermişdim. Ve sen takdir-i hatırsızmışsın,  bu günde bizim ma’âşlar kaç ayda çıkdığı mâ’lumdur hiç bir bilmediğimiz adam bize müddet edip hatırımızı sabırlar sene ile bizim halimizi bilir iken; bu günde para istiyorsun ve asıl vereceğim para hesapta mıdır? senin banka ki paran bittiği vakit bende borcumu veririm. Ve ben ma’âşımı kendi evimi idare edemiyorum. Bir sehimîm borçdadır, vakit istersen borcum bittiği sana veririm borcumu ödeyene kadar eğer istenmez isen benimde şimdi para verecek vaktim yokdur. Böyle mâ’lumum olsun”.

Buradan da anlaşılacağı üzere Sultan Beşinci Murad, yalnızca Agop Efendi’den değil, sair birçok kişiden de borç almıştır. Belgede dikkat çeken ve önem arz eden diğer bir nokta ise “maaşının kendisine yetmediği ve o an itibariyle borcunu ödeyemeyeceği”dir.

Yaşanmış İlginç Hikâyelerle Osmanlı Padişahları Kitabından….